Reactie Jeroen Steenbergen

Nadat een half uur geleden de nieuwe Kruisbek op mijn deurmat was geploft, zit ik hier achter de laptop. Het stuk van Hayo Nijenhuis over duurzaamheid en vogelen raakte bij mij iets, het thema houdt me al langer bezig en de vele kanten eraan zijn het waard om goed over na te denken. Hier wat gedachten die ik er bij heb, op persoonlijke titel geschreven.

Als frequent vogelaar en regelmatige twitcher vraag ik me geregeld af wat mijn bijdrage is aan het ongezond omgaan met onze omgeving. En in hoeverre dit een rol moet of mag spelen in de keuzes die ik maak. Waarbij ik me ook altijd voor ogen houd dat er al veel is wat ik niet doe: ik heb geen auto, fiets altijd naar het werk, maak nauwelijks verre reizen en probeer eenvoudig te leven. Maar toch.

In de afgelopen jaren heb ik gemerkt dat het bezoeken van ‘verre vogels’ soms uitermate plezierig kan zijn, maar ook zorgt voor onrust en ‘reisstress’. Het is de vraag of dit het waard is. Als lid van de generatie die heeft meegemaakt hoe de digitale wereld ingreep in hoe er gevogeld wordt, zie ik daar ook verschuivingen in. Ik kan me de komst van waarneming.nl nog herinneren, en hoeveel informatie daardoor beschikbaar kwam. En hoe makkelijk je ‘aan je soorten kon komen’, met navigatiemogelijkheden aan toe.  En hoe meer informatie er beschikbaar is, hoe meer een behoefte wordt getriggerd, waarbij het uiteraard altijd een eigen beslissing is daar wel of niet in mee te gaan. Maar het valt me op dat er bij veel mensen een bepaalde vermoeidheid is opgetreden: het hoeft niet meer zo nodig, ergens naar een vogel staan staren met honderden anderen is helemaal niet zo leuk. Locaal vogelen levert dan weliswaar meestal geen nieuwe soorten op, maar is anderzins wel bevredigend. Of je gaat kijken naar andere soortgroepen zoals vlinders of zweefvliegen, wat weer meer kennis over je directe omgeving oplevert.

Maar soms is het ook uitermate leuk je horizon te verbreden en dingen te zien die je niet dagelijks ziet. En dat mag soms best. En hoe groot is ons land nu eigenlijk, over hoeveel kilometer hebben we het als we ‘ver’ gaan? Stel je gaat als afdeling een dag naar Texel: je zorgt dan dat de beschikbare auto’s goed gevuld zijn, wat ook vanwege de kosten aantrekkelijk is. Ik zie hier geen probleem in. Maar wat als je maandelijks een ver doel kiest? Bij afdeling Utrecht-stad, een afdeling die zich kenmerkt door een kerngroep met veel autoloze leden, die blij zijn eindelijk ’s een keer niet te hoeven fietsen, proberen we een balans te vinden. Hebben we hier als afdeling een verantwoordelijkheid in? Naar mijn mening niet. Ik vind het altijd buitengewoon irritant dat als ik eens in de vijf jaar een vliegreis maak, mensen gelijk reageren met ‘je bent toch zo milieubewust?’, terwijl zij ondertussen al diverse reizen gemaakt hebben. Alsof jij dan alles goed zou moeten doen omdat je een mening hebt.

Moet je er wel over nadenken? Dat lijkt me wel.  Je wilt toch dat je doen en laten in overeenstemming is met wat je belangrijk vindt, en daarin moet je afwegingen blijven maken. Ook als vereniging? Ik twijfel: iedereen heeft een eigen vrijheid om wel of niet deel te nemen. Het is dan wel goed om een breed aanbod te hebben, waarbij er genoeg mogelijkheden zijn ook in de directe omgeving samen te vogelen.

Ik herinner me dat er op de website van Dutch Birding een recensie stond van een boek met de titel Low Carbon Birding. Dit even nagezocht, de auteur is Javier Caletrio. In dit boek wordt dit thema uitgebreid besproken, met een oproep goed na te denken over je eigen handelen. Wellicht een aanrader voor wie hier verder over wil nadenken.